Bel fıtığı (Lomber disk hernisi)

İnsan omurgası beyinden çıkıp tüm vücuda giden sinirleri barındıran, omuriliği saran ve koruyan bir yapıdır.Omurgamız çok sayıdaki kemiklerden oluşur. (birbiri üzerine dizilmiş toplam 33 kemikten (omur) oluşmaktadır.

Bunlar;

• boyun (servikal) bölgesi 7 adet,
• sırt (torakal) 12 adet,
• bel (Lomber) 5 adet,
• kuyruk sokumu (sakral ) omurları  5 adet ve Kuyruk (koksiks ) omurları  4 adet.

Bu kemiklerin arasındaki diskler omurganın esnekliğini sağlar,omurlar arasında yastıklama işlevi görür. Diskin vazifesi; üst seviyeden gelen ağırlığın şiddetini azalarak alt seviyelere eşit bir şekilde iletilmesini sağlamaktır. Disklerin güçlü, fibröz bir dış kısmı (anulus fibrozus) ve jöle benzeri “nucleus pulposus” adında iç kısmı vardır.Dış tabakanın yapısının herhangi bir nedenle bozulması sonucu yarı akışkan yani jöle kıvamında olan iç tabaka dışarıya çıkar.

Hem kimyasal etkisiyle hem de omurilikteki sinirleri sıkıştırması sonucu oluşan bu tablo bel fıtığı olup tıbbi adıyla “disk hernisi” olarak adlandırılır.  Diskin iç tabakasının fıtıklaşması sonucu açığa çıkan kimyasal maddeler bel ağrısına neden olur. Yine fıtıklaşan diskin omurilikteki siniri sıkıştırması sonucu belden bacağa ve ayağa giden sinirlerin uyarılması da bacak ve ayakta uyuşukluğa ve güç kaybına neden olmaktadır.

Bel fıtığı, yastıklama görevi gören ve omurgaya esnekliği veren disklerin yerinden oynaması sonucu oluşur. Yerinden oynayan disk, omurilik içinden geçen ve vücudun pek çok noktasına beyinden gelen mesajları ileten sinirlere baskı yapar. Bu baskı sonucunda ise şiddetli ağrılar görülebilir.

• Bazı hekimlere göre; hareketsizlik, kaza,duruş bozukları, trafik kazaları, hayat koşulları bel fıtığı sebebidir.
• Fakat bazı klinik araştırmalara göre de;düzenli spor yapan ve diğer sebeplerden hiç biri olmayan kişilerde de da fıtık oluşmaktadır.
• Bu konudaki diğer bir görüşe göre; yukarıda belirtilen sebepler omurgalarda fıtıkların oluşumunu hızlandırmış olabilir, fakat omurgada oluşan fıtıkların ana sebebi; doğuştan yada daha sonra, omurga veya omurga eklemlerinde oluşan düzensizlikler, omurga yapı değişiklikleri (eksen kayması), omurga disklerdeki yıpranmalar ve omurganın yanlış kullanımı gibi sebepten bel fıtığı oluşur. Atlas kemiği (C1), Göğüs (T1), Bel ( L4-5 ) ve Kalça kemiği, tüm omurga yapı düzeneğinde önemli rol üstlenmiş olup, bu bölgede oluşan bozukluklar, diğer omurgaların kurulumunu etkiler.Herhangi bir nedenle omurga ve eklemde düzensizlik oluşursa, diğer omurgaları etkileyerek onların da kendi ekseninden kaymasına neden olmakta ve omurgada fıtıkların oluşumuna kolaylık sağlamaktadır.

Bel fıtığı tedavisinden önce fıtık oluşturan yapının iyi araştırılması,doğru teşhis ve tedavisi programı yapılması gerekir.

Sağlıklı yetişkinlerde yüzde 20 ila 30 arası oranda  bel fıtığı görülebiliyor. Ancak her bel fıtığı ağrıya neden olmayabilir. Bel fıtığı rahatsızlığının görülme sıklığı bakımından erkek ve kadın arasında pek farklılık gözlenmiyor.

Uzun süreli kötü bel pozisyonunda ağır çalışma bel fıtığının ortaya çıkmasında en yaygın sorumlu faktör olarak sayılır. Aşırı kilo, gebelik gibi vücut ağırlığının oldukça arttığı hallerde ani bir hareketle bu dengede bozulma olursa, diskin bir kısmına yük fazla bindiği,orada da fıtıklaşma olduğu ifade edilmektedir. Yüksekten düşme, trafik kazası gibi nedenlerle de disk fıtıklaşabilir.  Bilahere iltihap, romatizma gibi nedenler de diskin koruyucu kısmını gevşeterek fıtıklaşmaya neden olur.